مطالعه ساختار بافتی کلیه ها در شترمرغ

شترمرغ از جمله پرندگانی است که به دلایل متعدد پرورش آن رو به گسترش است. با توجه به ارزش اقتصادی این پرنده (استفاده از گوشت، پر، چرم و تخم شترمرغ) مستلزم وجود یافته¬های کافی و فراگیر در زمینه¬های مختلف علمی از جمله شناخت دقیق آناتومی و ساختار بافتی ارگان¬های بدن می¬باشد. کلیه-ها ارگان¬های مهمی هستند که در حجم و ترکیب مایعات بدن نقش دارند. نفرون واحد عملکردی کلیه است که ساختار آن به طور قابل ملاحظه¬ای در بین مهره¬داران مختلف تفاوت دارد. در این تحقیق به منظور مطالعه بافت¬شناسی و آناتومی کلیه¬ها تعداد 10 شترمرغ نر و ماده یک¬ساله با میانگین وزنی 93 کیلوگرم به صورت تصادفی در کشتارگاه صنعتی فریمان مشهد انتخاب گردید که پس از کشتار بلافاصله کلیه¬ها به دقت از گودی سین¬ساکروم خارج شد، در شترمرغ همانند سایر پرندگان و پستانداران، کلیه¬ها ارگان¬هایی زوج، خارج صفاقی و در قسمت پشتی حفره شکم قرار داشتند. در این بررسی کلیه¬های شترمرغ از حاشیه خلفی شش¬ها تا انتهای خلفی سین¬ساکروم امتداد یافته بودند. نمونه¬گیری بافتی از پرندگان از کلیه راست و کلیه چپ انجام شد و سپس از لحاظ موارد گوناگون مورد مطالعه قرار گرفت، بطوری که وزن کلیه¬ها و طول کلیه¬ها از قطب قدامی تا قطب خلفی و همین¬طور عرض هر لوب کلیوی در هر دو کلیه راست و چپ تعیین گردید. از لحاظ آناتومیکی هر کلیه دارای سه لوب خلفی، میانی و قدامی بود که لوب خلفی بزرگ¬ترین و لوب قدامی بزرگ¬تر از لوب میانی بود. در این پرنده سه لوب کلیه به آسانی قابل تمایز بودند. پس از بررسی آناتومیک مراحل آماده¬سازی بافت توسط دستگاه اتوتکنیکون انجام شده، و پس از تهیه بلوک¬های پارافینی از بافت، توسط دستگاه میکروتوم برش¬های بافتی نازک و مناسب با ضخامت 6–5 میکرون انجام گرفت، و در ادامه کار رنگ¬آمیزی شامل رنگ¬آمیزی معمولی هماتوکسیلین و ائوزین و رنگ¬آمیزی اختصاصی پاس صورت گرفت که در رنگ¬آمیزی اختصاصی پاس مواد موکوپلی¬ساکاریدی رنگ می¬گیرند و حفره داخلی لوله¬های جمع¬کننده کورتکس به دلیل وجود موکوس حاوی گلیکوژن ارغوانی رنگ شدند. به¬دنبال آن برش¬های رنگ¬آمیزی شده در بزرگ¬نمایی¬های مختلف با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت و ساختار بافتی بخش¬های مختلف نفرون و لوله-های کلیوی مطالعه شد، بطوری که اندازه¬ گیری قطر برخی از لوله¬های کلیوی، شامل لوله پروگزیمال، لوله دیستال،لوله هنله، لوله جمع¬کننده و گلومرول کلیوی با استفاده از عدسی چشمی مدرج بر حسب میکرومتر انجام شد. و از لحاظ بافت¬شناسی، ساختار کلیه تقریبا مشابه سایر پرندگان بود، بطوری که بافت همبند سخت از اطراف بافت کلیه شترمرغ را فرا¬گرفته است، بعلاوه کلیه دارای دو بخش کورتکس و مدولا بود که کورتکس قسمت عمده و مدولا قسمت کوچکی از کلیه را تشکیل می¬دادند. در این پرنده جسمک کلیوی در اندازه¬های مختلف در کورتکس مشاهده شد، همچنین برخلاف سایر پرندگان و همانند پستانداران در ناحیه مدولا جسمک کلیوی وجود نداشت. کلمات کلیدی: شترمرغ، بافت¬شناسی، کلیه، رنگ¬آمیزی، میکرومتری